Op 1 januari 2022 treedt een nieuwe Governancecode Zorg 2022 in werking. Deze gaat de thans geldende Governancecode Zorg 2017 vervangen. In deze nieuwe Governancecode Zorg wordt een aantal wijzigingen doorgevoerd, maar deze zien met name op het in lijn brengen van de Code met nieuwe wetgeving. Na 2017 zijn er namelijk diverse nieuwe wetten in werking getreden, zoals de Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (Wbtr), de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 (Wmcz 2018) en de Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza). Wel kunnen de wijzigingen in de Code betekenen dat er een statutenwijziging moet worden doorgevoerd of een toevoeging moet worden gedaan in de reglementen.
De belangrijkste wijzigingen voor u op een rijtje.
Belangenverstrengeling
Een eerste wijziging is het wijzigen van de belangenverstrengelingsregeling. In de Code staat een toelichting over wanneer sprake kan zijn van belangenverstrengeling. Namelijk, in een situatie waarin een bestuurder of toezichthouder meerdere belangen of functies heeft die elkaar raken of beïnvloeden. De belangenverstrengeling is ongewenst als deze belangen, posities of (neven)functies elkaar zodanig beïnvloeden dat de onafhankelijkheid, objectiviteit of integriteit van een bestuurder of toezichthouder met betrekking tot een belangenafweging dusdanig in het geding komt dat de organisatie kan worden benadeeld en vertrouwen of legitimiteit verliest.
Wat er moet gebeuren als er sprake is van een ongewenste belangenverstrengeling volgens de Code lijkt veel op de tegenstrijdig belangregeling in de Wbtr (Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen), maar is niet helemaal hetzelfde. Verder is nieuw dat transacties waarbij tegenstrijdige belangen van bestuurders of toezichthouders spelen altijd onder marktconforme voorwaarden worden aangegaan, de voorafgaande goedkeuring behoeven van de Raad van Toezicht en worden gepubliceerd in het jaarverslag. Ook geldt dat de Raad van Toezicht zo spoedig mogelijk openheid geeft aan de interne medezeggenschapsorganen indien wordt besloten dat sprake is van ongewenste belangenverstrengeling en passende maatregelen worden getroffen.
Nevenfuncties
In de Code is toegevoegd dat een lid van de Raad van Toezicht dient te melden welke betaalde of onbetaalde (neven)functie hij aangaat tijdens zijn lidmaatschap van de Raad van Toezicht. Naar aanleiding hiervan gaat de Raad van Toezicht na of er belangentegenstellingen spelen die de toezicht functie kunnen belemmeren en neemt hiertoe zo nodig passende maatregelen. Deze bepaling kan in de statuten terugkomen of in het reglement van de Raad van Toezicht.
Samenwerkingsverbanden
Tot slot is in de Code beschreven dat de brancheorganisaties (betrokken bij de totstandkoming van de Code) ervan uitgaan dat de principes van de Code doorwerken in de samenwerkingsverbanden die de zorgorganisatie aangaat. Volgens de inleiding bij de Code kan dat gaan over de afspraken over hoe het bestuur en toezicht ten aanzien van eigen en gedeelde verantwoordelijkheden en gezamenlijke doelen zijn vastgelegd. Dit komt ook terug in wat de Code ziet als ‘goede zorg’. Namelijk ook dat de zorg – daar waar van toepassing – in afstemming met de samenwerkingspartners plaatsvindt. Dit leidt niet direct tot een aanpassing in de statuten of reglementen van een zorgorganisatie, maar het is wel goed om ervan op de hoogte te zijn dat de brancheorganisaties de toepassing van de Code op dit onderwerp breder trekken.
Verwijzing naar wetgeving zoals Wtza, WMCZ
Per 1 januari 2022 gaat tevens de Wtza de Wtzi gaan vervangen. In de Code wordt op enkele punten verwezen naar de Wtza. Zo is opgenomen dat de Wtza bepaalt dat de minimale omvang van een Raad van Toezicht drie leden is. Daarnaast is in de regeling over de honorering van de toezichthouders een expliciete verwijzing naar de WNT opgenomen. Dat is een aanvulling die ook in de statuten terug dient te komen, voor zover er een bepaling in de statuten is opgenomen die ziet op de honorering van de Raad van Toezicht.
Een verwijzing naar de nieuwe Wmcz 2018 geeft geen wijzigingen, omdat u al dient te voldoen aan de Wmcz 2018. Wat wel nieuw is in de Code is dat niet alleen bij besluitvorming van het bestuur toetsing door deskundigen en betrokkenen (medezeggenschap) moet kunnen plaatsvinden, maar deze toetsing moet nu ook toezien op in de beeld- en oordeelsvorming door het bestuur.
Verder is medezeggenschap ook op een ander punt uitgebreider opgevat, namelijk dat dit niet alleen gaat om een cliëntenraad of ondernemingsraad, maar ook over professionele medezeggenschap. Deze uitbreiding heeft invloed op het beleid van een zorgorganisatie over de medezeggenschap, en bijvoorbeeld ook op de taakuitoefening door het toezichthoudend orgaan.
Wijziging statuten en/of reglementen nodig?
Als de statuten van uw zorgorganisatie nog niet in lijn zijn met de Wbtr zullen voor deze wijzigingen in de Code een statutenwijziging nodig zijn. Maar ook als dat wel zo is, zal er goed moeten worden gekeken of de statuten voldoende in lijn zijn met de Code op dit punt en zo nodig moeten worden aangescherpt.
Verder betekent deze nieuwe belangenverstrengelingsregeling mogelijk dat uw reglementen van de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht moeten worden aangevuld. In de Code is namelijk opgenomen dat in deze reglementen o.a. moet worden vastgelegd welke (beheers)maatregelen worden getroffen om zo vroeg mogelijk een belangenverstrengeling te signaleren. Als dat nu nog niet is opgenomen, dient u uw reglement op dit onderdeel te wijzigen c.q. aan te vullen.
Vragen of wilt u meer informatie?
Heeft u vragen over dit onderwerp of wilt u statuten en/of reglementen naar aanleiding hiervan wijzigen of laten checken? Hiervoor kunt u contact opnemen met notaris Stephanie Scheiberlich scheiberlich@kernnotarissen.nl