Voogdij

Voor mensen met minderjarige kinderen is het belangrijk stil te staan bij wat er met de kinderen gebeurt als zij er niet meer zijn.

In de meeste gevallen oefenen ouders gezamenlijk het ouderlijk gezag uit. Overlijdt één van hen, dan krijgt de ander automatisch alleen het ouderlijk gezag. Als de andere ouder vervolgens overlijdt (of de ouder overlijden gelijktijdig), dan benoemt de rechter een voogd over de kinderen, tenzij de ouders in een testament zelf een voogd hebben benoemd. Door zo’n voogdbenoeming is de rol van de rechter uitgespeeld: de ouders hebben dwingend bepaald bij wie hun kinderen terechtkomen.

Ook voor alleenstaanden

Ook een ouder die alleen het gezag heeft over een kind kan een voogd aanwijzen. De andere ouder kan echter na het overlijden aan de rechter verzoeken om met het gezag te worden belast. Heeft de voogd de voogdij nog niet aanvaard dan wijst de rechter dit verzoek alleen af als er gegronde vrees bestaat dat bij inwilliging de belangen van het kind worden verwaarloosd. Is de voogd wel als voogd opgetreden dan moet de andere ouder, indien hij met het gezag wil worden belast, binnen een jaar na de aanvang van de voogdij een verzoek hiertoe doen. De rechter wijst ook dan het verzoek alleen af als er gegronde vrees bestaat dat bij inwilliging de belangen van het kind worden verwaarloosd.

Wetswijziging benoeming voogd

Met ingang van 1 april 2014 heeft er een wetswijziging op het gebied van voogdij plaatsgevonden. Voogdijbenoeming door ouders met minderjarige kinderen diende altijd plaats te vinden bij testament. Deze benoeming kan nu ook door een verzoek te doen bij de rechtbank tot aantekening van een voogdijbenoeming in het gezagsregister. Voor het verzoek tot aantekening in het gezagsregister kunt u een formulier downloaden van de website van de rechtbank.

Voordeel van voogdijbenoeming bij testament is, dat de notaris u graag nader informeert over de gevolgen van een voogdijbenoeming en dat tevens met u kan worden gesproken over mogelijk bijkomende regelingen zoals een bewind over wat het kind van u erft, eventueel ook na diens 18de verjaardag, en de zogenaamde uitsluitingsclausule.

Een mogelijk nadeel van een aantekening in het gezagsregister is, dat het een openbaar register betreft. Iedereen kan dus in beginsel informatie uit het register opvragen en heeft daarmee inzage in uw wensen. Daarnaast geldt, dat u voor nadere informatie over voogdij en over de taken en bevoegdheden van een voogd niet bij de rechtbank terecht kunt.
Hiervoor is de notaris de aangewezen persoon.

Het zijn van voogd

Het uitoefenen van de voogdij bestaat uit drie elementen:

de vertegenwoordiging van het kind, bijvoorbeeld toestemming geven voor medische behandeling;
het beheer over het vermogen van het kind;
de verzorging en opvoeding van het kind.

Voor beschikkingshandelingen, zoals verkoop van goederen, heeft de voogd machtiging van de kantonrechter nodig. De voogd is verplicht aan de kantonrechter verantwoording af te leggen over het gevoerde beheer. Als het kind een eigen huis bezit (bijvoorbeeld geërfd van zijn overleden ouders), dan mag de voogd dit huis van het kind ook gebruiken (bewonen).

Er bestaan enkele verschillen tussen de situatie dat er één voogd in functie is en de situatie dat er twee voogden in functie zijn (gezamenlijke voogdij). Oefent één persoon de voogdij uit, dan is hij of zij bevoegd het kind door derden – maar onder toezicht en verantwoordelijkheid van de voogd
zelf – te laten verzorgen en opvoeden. Wordt bijvoorbeeld een grootouder van het kind tot voogd benoemd, maar acht deze het voor het kind beter dat het kind in het gezin van een oom of tante wordt grootgebracht, dan is de grootouder bevoegd de opvoeding en zorg aan die oom en/of tante van het minderjarige kind toe te vertrouwen. Bij gezamenlijke voogdij is dit niet toegestaan; daar geldt een verplichte opvoeding in het eigen gezin.

Oefent één persoon de voogdij uit, dan mag die voogd gebruik maken van het vermogen van het kind, voor de kosten van opvoeding en verzorging. Bij gezamenlijke voogdij is dit anders; in dat geval zijn de voogden zelf onderhoudsplichtig tegenover het kind en dienen zij dus zelf alle kosten te betalen.

Aanvaarding voogdij

De officiële aanvaarding van voogdij (bereidverklaring) geschiedt pas na het overlijden, door het tekenen van een akte op de griffie van de rechtbank. De verklaring moet worden afgelegd binnen veertien dagen, of – indien de persoon, die de verklaring moet afleggen, zich buiten Nederland bevindt – binnen twee maanden, nadat de benoeming is betekend aan de tot voogd benoemde persoon. Tot betekening kan iedere belanghebbende, alsmede de raad voor de kinderbescherming opdracht geven.

Iemand die bij testament tot voogd is benoemd, is niet verplicht deze voogdij te aanvaarden.

Meer informatie?

Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u contact opnemen met één van onze notarissen of kandidaat-notaris via info@kernnotarissen.nl of telefonisch 0341-41 71 14.